Tanska áigu luoppâđ ”vaanhimtohálâšvuođâ” iskosijn ruánááeennâmlijn perruin

Tanska haldâttâs lii almottâm, ete tot áigu luoppâđ kištâlemvuálásij ”vaanhimtohálâšvuođâ” iskosij kevttimist tagarijn Tanskaast ässee ulmuin, kiäin lii ruánááeennâmlâš tuávááš. Taah psykologisiih iskoseh läävejeh kevttuđ vijđáht já ruutiinlávt uđđâ vaanhimáid kyeskee párnáisuojâlemtutkâmušâi uássin. Ruánááeennâmlijn perruin iskos lii távjá tovâttâm tom, ete párnááh láá sierrejum vaanhimijnis.

Olmoošvuoigâdvuotâorgaaneh láá jo kuhháá láittám iskosijd. Toi mield iskoseh iä kulttuurlávt soovâ ruánááeennâmláid já eres Tanskaast orroo ucceeblovvoid, já tondiet iskosijn láá olgošteijee vaikuttâsah. Tanska olmoošvuoigâdvuođâinstituut kavnâttij ive 2022, ete tastko iskoseh iä lah heiviittum väldiđ huámmášumán kulttuurlijd iäruid, ruánááeennâmlijn vaanhimijn lii ”riskâ uážžuđ vyeligis iskospuátusijd. Iskosijn árvuštâlloo ovdâmerkkân, ete sist láá vuálánâm kognitivisiih naavcah tonttáá, ete toos ličij tuođâlâš čáittu.” Tágárijn máhđulijn puástuárvuštâlmijn sättih leđe tuođâliih čuávumušah sehe párnáid já vaanhimáid. Viärráámuu tiileest tot puáhtá vaiguttiđ toos, ete páárnáš váldoo meddâl vaanhimijnis.

Párnáin, kiäi vaanhimeh láá ruánááeennâmliih já kiäh ääsih Tanskaast, lii čielgâsávt stuárráb riskâ valduđ aitârdâsân ko párnáin, kiäin láá tanskaliih vaanhimeh. Ive 2020 rahtum raapoort mield 5,6 % Tanskaast ässee párnáin, kiäin lii ruánááeennâmlâš tuávááš, váldojeh aitârdâsân. Tanskatuáváág párnáin loho lii tuše 1 %.

Tanska haldâttâs mield láá lamaš iäpádâsah tast, ete tagareh standardistum psykologisiih iskoseh iä vääldi tuárvi ennuv huámmášumán ruánááeennâmlii kulttuur já kielâ. Tondiet Tanska haldâttâs já Ruánááeennâm haldâttâs láá oovtâst sooppâm iskosijn luopâmist ruánááeennâmtuáváág perrui párnáisuojâlemtutkâmušâin, moh árvušteleh vaanhimij tohálâšvuođâ.

Uđđâ laahâ vuáimán ”majemustáá vyesimáánu vuossâmuu peeivi”

Fáddá lâi uđđâsijn oppeet moonnâm ive loopâst, ko ruánááeennâmlâš enni Keira Alexandra Kronvold sierrejui párnáástis tuše kyehti tijme šoddâdem maŋa. Äšši savâstitij čuuvtij, já tot tovâttij ennuv mielâčáittusijd sehe Kööbenhamânist já Nuukist. Talle Tanska ij vala tuhhiittâm iskosijn luoppâm, mut taan ive uđđâivemáánust almottui, ete sierânâsohtâdâh, mast lii äššitubdâmuš Ruánááeennâm kulttuurist, išedičij kieldâ puátteevuođâst tagarijn tábáhtusâin.

Tanska haldâttâs áigu kyeđđiđ lahâiävtuttâs ”nuuvt forgâ ko máhđulâš” já pyehtiđ uđđâ laavâ vuáimán ”majemustáá vyesimáánu vuossâmuu peeivi”.

Käldeeh:

– Denmark to ditch ‘parenting competency’ tests for Greenlandic families (www.theguardian.com)

– Danish parenting tests under fire after baby removed from Greenlandic mother (www.theguardian.com)

Kove: Jebulon (Wikimedia Commons)

Kommenteh

Čääli komment

Kirjoita kommenttisi!
Kirjoita nimesi tähän

Luuvâ meid

Uđđâsumos uđđâseh

Eestieennâm laavlâjuhleh uárnejuvvojii moonnâm oholoopâ

Eestieennâm ärbivuáváliih laavlâ- já tanssâjuhleh (eestikielân üldlaulupidu) uárnejuvvojii 3.7.–6.7. Tallinnast. Njunoškonsert lâi pasepeeivi. Tábáhtus, mii uárnejuvvoo jyehi viiđâd ive, kulá UNESCO immateriaallii kulttuuräärbi luvâttâlmân. Laavlâjuhleh...

Jennifer Geerlings-Simons lii Suriname vuossâmuš nissoonpresident

Jennifer Geerlings-Simons väljejui Suriname presidentin moonnâm pasepeeivi. 71-ihásâš Geerlings-Simons kulá aalmuglâšdemokraatlii piäládâhân. Suu já väripresident Gregory Rusland viirgánlavkkiimeh uárnejuvvojeh syeinimáánu 16. peeivi. Čähhejeijee president,...

Ulmuu tiervâsvuođâ mittedeijee fiätturustigij máhđulâšvuođah lasaneh – vaarah-uv láá

Jieškote-uvlágáneh pajalist onnum fiätturustigeh láá ain almoluboh. Maaŋgah tain mittedeh kevttee tiervâsvuotâtiäđuid tego sporkkâs, liegâsvuođâ nubástusâid já nahhaar kvaliteet. Rustigij já toi jiešvuođâi lasanem uáinoo...

Mätkiporgâmuš – Uási 1

Mun lopedim algâivveest čäälliđ teehin kođđeemblogin taan ive ääigi aainâs-uv kulmii. Áinoo čuolmâ kuittâg lâi, ete kiiđâ ääigi mun lijjim nuuvt vaibâm, ete kietâtyejeh...

Kirjeárvuštâllâm: Tovlááh muštoh

Hansâ (nuuvt ko sun jieš jieijâs kirjeest koččood) Morottaja, Kuobžâ-Saammâl Hansâ šoodâi ive 1935. Sun pärnivuođâ päikki lâi Samudjäävrist, mutâ sun aasâi kuhháá, masa...