Viestâr-Uusimaa kuávlust láá oinum ennuv kuumpih taan täälvi ääigi, já ovdâmerkkân ohtâ poni purrui kuumpin porgemáánust Siuntiost. Mathias Laitinen, 27, lii savzâtáálu iššeed Lohja Virkkalast. Sun lii keksim olâttittee viärju kuumpij vuástá: sun lii skappum kyehti aasi savzâidis torvon. Taan ääšist muštâlui Yle nettisiijđoin 29.1.2025.
Aasih iä killáá penuvelleid ollágin, já penuvelleeh láá aasij luánduliih vajaliih. Laitinen muštâl, ete suu aasikyevtis, Pistaasi já Sirpa, lává pyeri ovdâmerkkâ tast. Aasih Pistaasi já Sirpa iävá lijkkuu Laitisii pennuidgin. Laitinen osko, ete suu aasih ájáččáin meid kuumpijd meddâl šiljoost. Aasih já saavzah kale piergejeh pyereest oovtâst. Laitinen luuvâi muáddi ive tassaaš Facebookist, ete aasih láá pyereh vahtiđ jieijâs čage elleid. Laitinen muštâl, ete Pistaasi pyeremus skippáár lii stuorrâ vierccâ.
Aasi hiärváás olgohäämi sáttá tájuttiđ
Ranskaast aasih láá jo kevttum saavzâi “jieggâvahtân” kuumpij vuástá. Aasijn lii pyeri kuloáiccu já vijđes uáinu, já toh čogâdeteh táárbu mield kevttimáin panijdis, kozâidis já meid párgumáin. Hiäppušeh vyelgih tállán patârâsân, ko tot lii toi luándu. Hiäppušijn iä lah eres muulsâiävtuh vildáás lanjâsijn ko patâriđ. Aasih šlaaijân vist láá vuálgus váráduvâin, já tobbeen áinoo muulsâiähtu lii čogâdâttâđ piäđui vuástá. Taan ääšist muštâl ekolog já evoluutiobiolog Paavo Hellstedt.
Suomâ Aasiseervist muštâluvvoo Ylen, ete Suomâst lii viehâ härvinâš, ete aasih kiävttojeh čoogij vahtiimân. Seervist muštâluvvoo, ete aasi käibid ain šlajâkyeimi. Mudoi aasi sáttá lattiiškyettiđ aggressiivlávt ellei teikkâ ulmui vuástá já mudoi-uv stressâluđ. Aasih meid poreh aaibâs eresnáálá ko ovdâmerkkân saavzah. Savzâkeččee kalga leđe tärkki tast, ete aasih iä puurâ liijkás ennuv savzâigijn. Aasi sáttá meid irâttiđ koddeđ páálu, mii lii adelum sierrân, ige veltihánnáá sierâd toin. Aasi puáhtá pyereest-uv piergiđ taistâlmist kuumpi vuástá, mut siämmást tast lii kuittâg stuorrâ riskâ lammâšuđ kuumpi vollitmist.
Kyehti noonâ persovn
Mathias Laitinen ij lah jieš uáinám kuumpijd, veikkâ toh joteh suu pääihi alda. Majemuuh luodah láá oinum kilomeetter keččin suu pääihist. Laitinen ij lah kuittâg huolâst. Tälviv saavzah láá enâmustáá siste, mutâ kesikuáttumäigi lii hástulâš. Laitinen lâi olâttum tast, ete aasijn lii tággáár vaavtâ luándu. Sirpa já Pistaasi lává sunjin vuosâsajasávt kuittâg jielâheh. Laitisii mield Sirpa já Pistaasi lává hitruuh, já tain lii aaibâs jieijâslágán luándu. Tain láá korrâ uáivileh já toh anneev jieijâs ollâ áárvust. Sirpa já Pistaasi lává nánnáás aasih já lijkkuv ennuv ulmuid.
Outi Portti
Käldee:
– Lammastilallinen keksi yllättävän ja häijyn aseen susia vastaan: aasi (yle.fi)
Kove: Siegfried Poepperl (Pixabay)