Navajo koodisárnoo John Kinsel Sr lii jáámmám

Ohtâ majemuin Navajo koodisárnoin, John Kinsel Sr, jaamij roovvâdmáánu 19. peeivi 107-ihásâžžân. Kinsel lâi ohtâ suullân 400 algâaalmug Navajo aalmugkode jesânist, kiäh kevttii eenikielâs koodikielâ rähtimân, mon iššijn Ovtâstum staatâi merivyeimih poostij viestâdiđ torvolávt nube maailmsuáđi ääigi. Ovtâstum staatâi vajaliih iä luhostum čuávdiđ koodikielâ ovdil táppáámis.

Idea kevttiđ navajokielâ syeliviestâdmân poođij vuossâmuu maailmsuáđi veteraan Philip Johnstonist, kii lâi oppâm kielâ jo uccen vuolgâttâssärnideijee pärnin Navajo reservaatist. Navajokielâ lii muálkkáá, ige tast lamaš čäällimvyehi tien ääigi. Tuše suullân kulmâlov ij-navajolâžžâd iberdii kielâ nube maailmsuáđi aalgâst.

Kinsel jäämmim maŋa Navajo koodisárnoin lává innig kyevtis elimin: Thomas Begay já Peter MacDonald. Kuohtuuh lává tääl paijeel 90-ihásiih.

Navajokielâ lii ohtâ Amerik algâaalmugij kielâin. Tot kulá na-dene-kielâkoodán. Ovtâstum staatâi aalmugluuhâm áárvu mield kielâst lijjii ive 2018 suullân 169 000 sárnod. Iänááš uási navajokielâ sárnoin ääsih Arizona, Colorado, New Mexico já Utah uásistaatâin.

Käldeeh:

– Navajo code talker who helped allies win second world war dies aged 107 (www.theguardian.com)

– Navajo Code Talkers Day celebrates crucial second world war contribution (www.theguardian.com)

Kove: John Fowler (Wikimedia Commons)

Kommenteh

Čääli komment

Kirjoita kommenttisi!
Kirjoita nimesi tähän

Luuvâ meid

Uđđâsumos uđđâseh

Tanska áigu luoppâđ ”vaanhimtohálâšvuođâ” iskosijn ruánááeennâmlijn perruin

Tanska haldâttâs lii almottâm, ete tot áigu luoppâđ kištâlemvuálásij "vaanhimtohálâšvuođâ" iskosij kevttimist tagarijn Tanskaast ässee ulmuin, kiäin lii ruánááeennâmlâš tuávááš. Taah psykologisiih iskoseh läävejeh...

Argentiina kuáđá Maailm tiervâsvuotâornijdume WHO

Argentiina president Javier Milei almottij kuovâmáánu 5. peeivi, ete Argentiina áigu kyeđđiđ Maailm tiervâsvuotâornijdume WHO. Almottâs poođij kyehti oho ton maŋa ko Ovtâstum staatâi...

Kirjeárvuštâllâm: Ij lah ko vyelgiđ

Ij lah ko vyelgiđ lii nuorâikirje, mon lii čáállám Ann-Helén Laestadius. Tot lii algâalgâlávt čallum ruotâkielân. Uáivipersovn lii 19-ihásâš Johannes. Sun ij tieđe, maid sun...

Säämimuseo Siida puávdee siärvus mieldi valjiđ tiiŋgâid vuáđučáitáldâhân

Säämimuseo Siida puávdee sämisiärvus mieldi valjiđ tiiŋgâid vuáđučáitáldâhân. Museo väljee sämmilâštiiŋgâid Siida vuáđučáitálduv siärvusvitriinân oovtâst siärvusáin. Taan tove uáinusân peesih Tave-Pohjanmaa museo skeŋkkim sämitiiŋgah,...

Yle Sáámán usâškyeteh uđđâ hoovdâ – Maiju Saijets lii ciälkkám jieijâs luovâs pargostis

Yle Sáámán usâškyeteh forgâpalij uđđâ hoovdâ. Yle Säämi tááláš hovdâ Maiju Saijets lii ciälkkám jieijâs luovâs pargostis cuáŋuimáánu rääjist. Sun lii lamaš uáppuluámust vyesimáánu...