Amazon juuvah láá tääl eromâš koškáseh

Amazon kuávlust Brasiliast lii tääl eromâš koškes. Amazon juuvâi čäsuáivih láá maaŋgâi soojij vuálánâm eenâb ko toh láá lamaš kuássin ovdil kuávlu 122 ive kukkosii mittedemhistorjást.

Brasilia luándukatastrofhaldâttâh Cemaden mield taan čoovčâ koškesvuotâ lii korrâsumos já vijđásumos, mii lii kuássin mittedum Brasiliast. Koškesvuotâ uhked Amazon juuvâi já arvemeecij maaŋgâid härvinijd iäláánšlaajâid, tego juhâdelfiinijd.

Roovvâdmáánu 4. peeivi 2024 Manaus kaavpugist Amazon juhâkuávlust Rio Negro -juuvâ čäsuáivi tääsi lâi 12,66 meetterid, mii lii vyeligub ko kuássin ovdil mittedemhistorjást. Táválâš tääsi ličij 21 meetterid. Manaus lii merhâšittee haammânkaavpug, mut tääl kärbisjotolâh lii pisánâm. Ridoh láá tievâ enâmân pááccám juhâkárbáin. Ulmuin lii vaigâd posâdâttâđ já finniđ putes čääsi. Vyeligâš čäsuáivi vaaigut meid čuuvtij taarbâšlij tävirij fievridmân.

Spiekâstâhlâš koškesvuotâ vaaigut meid šleđgâpyevtitmân, tastko Brasiliast stuárráámus uási šleeđgâst pyevtittuvvoo čäcivuoimijn. Brasilia energiaesiväldi lii tuhhiittâm vuáváámijd väldiđ anon koskâpuddâsávt kesiääigi šleeđgâ šeštim tiet. Jis Brasilia president Lula da Silva meid tuhhit iävtuttâs, te Brasiliast tijmeh sirdojeh ovttáin tijmijn ovdâskulij.

Eromâšávt koškepajeh láá viäránâm Amazon kuávlust šoŋŋâdâhnubástus tiet. Ovdebáš koškesvuotâulâttâs mittedui tijmá. Šooŋâ robdâalmoneh vaigutteh stuorrâ uásán Maadâ-Amerik. Pakkâ šoŋŋâ já koškesvuotâ ovdedeh iŋádâhtuulâi levânem Amazonist já Pantanalist, maailm stuárráámus njeešist.

Tile ij lah vala váháš ááigán muttuumin pyerebin: kuávlust koškepaje pištá táválávt skammâmáánu räi, ovdil ko arvaa.

Käldeeh:

– Amazonin alueen ennätyskuivuus estää laivaliikenteen ja tuhoaa sademetsää (yle.fi)

– Amazonin alueen ennätyskuivuus estää laivaliikenteen ja tuhoaa sademetsää (yle.fi)

– Brasilia vaihtaa aikavyöhykettä – syynä Amazonjoen kuivuminen (yle.fi)

– Brazil drought drops Amazon port river level to 122-year low (www.reuters.com)

Kove: Neil Palmer/CIAT (Wikimedia Commons)

Kommenteh

Čääli komment

Kirjoita kommenttisi!
Kirjoita nimesi tähän

Luuvâ meid

Uđđâsumos uđđâseh

Viljâleijee peivikirje: tälvi lii puátimin

Tälvi lii jo uuvsâ tyehin, já Oulust-uv jäävrih láá jiäŋuškuáttám. Tääl lii tot äigi ivveest, kuás puáhtá tuše navdâšiđ moonnâm keesi jieš viljâlum já...

23 viärjukenigâsvuođâlâžžâd láá lammâšum Avelist luhottesvuođâst

23 viärjukenigâsvuođâlâžžâd láá lammâšum Avelist luhottesvuođâst, ko telakyermiauto kománij räjijáágárkomppania hárjuttâllâmkuávlust. Kyevtis lává lammâšum viärráht. Suoi lává tolvum Ruávinjaargâ kuávdášpyecceiviäsun. 21 viärjukenigâsvuođâlâžžâd láá tolvum...

Fuji-väärist lii muáttám taan ive eskin skammâmáánust

Fuji-väärist Japanist lii taan täälvi muáttám vuossâmuu keerdi eskin skammâmáánust. Brittilii almosradiofinnoduv BBC mield Jaapaan áimutiettuu lágádâs Shizuoka toimâmčyegis uáinistij muottuu Fuji-vääri čohheest skammâmáánu...

Taan ive nommâ lii Šielâ

Šielâ lii väljejum ive 2024 nommân, tieđeet Helsig ollâopâttâh. Vyeittee jienâstui Nomâttâstutkâmuš peeivij (suom. Nimistöntutkimuksen päivät) ääigi skammâmáánu 8. peeivi. Ive nommâ lii tubdâstâspalhâšume...

Laapist lieggâsub oholoppâ ko kuássin ovdil skammâmáánu historjást

Moonnâm vástuppeeivi ehidispeeivi Njellimist mittedui 12,6 cekkid, mii lii uđđâ liegâsvuotâulâttâs Laapi kuávlust skammâmáánust. Jo iđedisiijâ mittedui paijeel 10 cekkid tave- já koskâ-Laapist, mii...