Māorijn lii uđđâ kunâgâtâr

Kieskâd jáámmám kunâgâs Tūheitia Pōtatau Te Wherowhero VII nuorâmus pärni já áinoo nieidâ, 27-ihásâš Ngā Wai Hono i te Pō, lii väljejum māorij uđđâ kunâgâtârin. Sun kočoduvvoo meid “uđđâ iiđeedkuoksun”. Valjim toovâi juávkku, mast lijjii fáárust kyehtnubáloh puárásub māorialmajid jieškote-uvlágánijn čeerdâin. Ngā Wai Hono i te Pō nomâttui uđđâ kunâgâtârin Ngāruawāhiast čohčâmáánu 5. peeivi.

Ngā Wai Hono i te Pō lii Kīngitanga-lihâstâs nubbe kunâgâtâr já káávcád moonaark. Sun lii meid māorij nubben nuorâmus moonaark, mii lii kuássin nomâttum. Monarkist ij lah lavâlâš miärádâsväldi Aotearoast ađai Uđđâ-Seelandist, mut sun lii maaŋgâi māoričeerdâi alemus hovdâ. Kīngitanga vuáđudui ive 1858, já tot lii ovtâstittâm Aotearoa māoričeerdâid taistâlmist brittilij kolonialismvääldi vuástá. Lihâstâs ulmen lii māorij kielâ, kulttuur já enâmij siäiluttem. Ngā Wai Hono i te Pō lii māorij vuossâmuu kunâgâs njuolgâ maajeeldpuáttee. Sun lii māorij ärbivuáválii tikanga-laavâ maister Waikato ollâopâttuvâst já lii porgâm māorikielâ iäláskittem pyerrin.

Siämmáá seremoniast, mast uđđâ kunâgâtâr nomâttui, hävdidui oovdiš kunâgâs Tūheitia Pōtatau Te Wherowhero VII. Sun jaamij porgemáánu 30. peeivi pyecceiviäsust váimučuopâdâs maŋa 69-ihásâžžân. Sun lâi lamaš māorij kunâgâs ive 2006 rääjist.

Māorih láá eidu tääl vaigâdis tiileest, tastko Aotearoa kuávdáš-uálgispiäláduv haldâttâs lii komettâm ovdebij haldâttâsâi miärádâsâid, moiguin lâi viggum māorikielâ nanodem, algâaalmugij eellimtile pyeredem sehe tagarijd puástuvuođâi njuolgim, moh brittikolonialism ääigi tahhojii māorijd.

Käldeeh:

– Maorit saivat uuden aamunkoiton kuningattaren ja hautasivat vanhan kuninkaan perinteisin seremonioin (yle.fi)

– Hun er yngste barn og eneste datter (www.nrk.no)

– Māori queen Nga Wai Hono i te po Paki crowned in ‘new dawn’ for New Zealand (www.theguardian.com)

– The new Māori Queen: Kuini Nga wai hono i te po, 27, to succeed her father Kiingi Tuheitia as Māori monarch (www.rnz.co.nz)

Kove: DoD photo by Erin A. Kirk-Cuomo (Wikimedia Commons)

Kommenteh

Čääli komment

Kirjoita kommenttisi!
Kirjoita nimesi tähän

Luuvâ meid

Uđđâsumos uđđâseh

Argentiina kuáđá Maailm tiervâsvuotâornijdume WHO

Argentiina president Javier Milei almottij kuovâmáánu 5. peeivi, ete Argentiina áigu kyeđđiđ Maailm tiervâsvuotâornijdume WHO. Almottâs poođij kyehti oho ton maŋa ko Ovtâstum staatâi...

Kirjeárvuštâllâm: Ij lah ko vyelgiđ

Ij lah ko vyelgiđ lii nuorâikirje, mon lii čáállám Ann-Helén Laestadius. Tot lii algâalgâlávt čallum ruotâkielân. Uáivipersovn lii 19-ihásâš Johannes. Sun ij tieđe, maid sun...

Säämimuseo Siida puávdee siärvus mieldi valjiđ tiiŋgâid vuáđučáitáldâhân

Säämimuseo Siida puávdee sämisiärvus mieldi valjiđ tiiŋgâid vuáđučáitáldâhân. Museo väljee sämmilâštiiŋgâid Siida vuáđučáitálduv siärvusvitriinân oovtâst siärvusáin. Taan tove uáinusân peesih Tave-Pohjanmaa museo skeŋkkim sämitiiŋgah,...

Yle Sáámán usâškyeteh uđđâ hoovdâ – Maiju Saijets lii ciälkkám jieijâs luovâs pargostis

Yle Sáámán usâškyeteh forgâpalij uđđâ hoovdâ. Yle Säämi tááláš hovdâ Maiju Saijets lii ciälkkám jieijâs luovâs pargostis cuáŋuimáánu rääjist. Sun lii lamaš uáppuluámust vyesimáánu...

Totkee čoovdij matemaatlii čuolmâ, mii lâi čuávdusttáá paijeel 40 ihheed

Totkee Susanna Heikkilä lii jieijâs náguskirjetutkâmušâst Helsig ollâopâttuvâst čuávdám matemaatlii čuolmâ, mii lâi čuávdusttáá paijeel 40 ihheed. Čuolmâ kuáská topologian. Topologia lii geometrisâš syergi,...