Vuáládâhenâmijn potásij viljâleijeid lii adelum taan ive vuosmuu keerdi korrâ meriäigi, roovvâdmáánu 1. peivi, potásij paajeedmân. Taan peeivi räi kalgeh vyebdimân uáivildum puurrâmpotáseh leđe pajedum. Taat meriäigi lii adelum uđđâ nitraatnjuolgâdus keežild. Njuolgâdus puátá hyenes ááigán, tastko potásij viljâleijeeh iä kiergân taan meriääigi siste pajediđ potásijdis. Sij pessii ištâdiđ potásijd njuoskâ kiđđâšooŋâi keežild esken kulmâ, nelji oho teikâ joba paijeel mánuppaje maŋeláá ko táválávt. Taan tove vuosmuuh potáseh ištâduvvojii esken vyesimáánu kuálmád ohhoost, já majemuuh potáseh piäijojii enâmân esken kesimáánu pelimuddoost, mii lii hirmâd mannjeed. Táválávt potásij ištâdemäigi Vuáládâhenâmijn lii cuáŋuimáánust. Tääl potáseh láá vala uceh, já toh kolgâččii ain šoddâđ.
Potásij viljâleijee Sloetjes muštâl NOS-uđđâsáid, et potásijd ij pyevti ištâdiđ njuoskâ enâmân tondiet ko piälduin ij talle pyevti vyeijiđ traktoráin, já nube tááhust potáseh iä šodâškyeđe njuoskâ enâmist pic kuocâgeh já pillâšuveh. Adai viljâleijee ferttee leđe kierdâvâš já vyerdiđ šiev ištâdemšooŋâid, nuuvt et eennâm lii tuárvi koškes já hiäivulâš ištâdmân. Mut mađe maŋeláá potásij siemânijd ištâd, te tađe maŋedubbon potásij pajedem-uv mana. Viljâleijee Sloetjes muštâl, et potásijn lii tiätu šoddâmäigi, mon ij pyevti mahten uánidiđ ige potásij šoddâmgin pyevti huáputtiđ. Viljâleijee Geijs potáseh vuábdojeh ranskalâš potásij rähtim várás, já sun iätá, et potáseh láá mudoi muččâdeh, mut toh láá vala uceh já et toh tarbâšeh ubâ roovvâdmáánu šoddâmân. Adai ranskalâš potáseh láá taan ive čuuvtij vyelimittosiih uđđâ njuolgâdus keežild. Sun smietâd, et potáseh tivroh taan ive tondiet ko toh iä uážu ráávhust šoddâđ.
Taan ive Vuáládâhenâmeh láá váldám anon nitraatnjuolgâdus tondiet ko typpi páácá piäldoid potásij šoddâdem maŋa já tot kolgá vuáđučáácán čohčâarve mield. Juurdân lii tállân potásij pajedem maŋa ištâdiđ nube šado enâmân, mii ij kevttuu ravâdin mut mii njama nitraat enâmist, já toin naalijn vuáđučääci piso puttásubbon.
Viljâleijee Sloetjes muštâl, et sun já suu pargoskipáreh iä mahten vuástálist tooimâid, moh tahhojeh vuáđučääsi já šoŋŋâduv pyereedmân, mut kolgâččij eenâb porgâđ ubâlâš ulmij oovdân: kuus kulij te kalga ovdániđ tondiet ko luándu lii hovdâ, mii meerrid puoh, kuás te potásijd puáhtá ištâdiđ já kuás vist pajediđ. Taat nitraatnjuolgâdus tágárin ij čielgâsávtkin tooimâ.
Käldeeh:
– Aardappelboeren halen deadline oogsten niet: ’De natuur is uiteindelijk de baas’ (nos.nl)
– Boeren hebben last van deadline aardappelteelt (www.npostart.nl)
Kove: WikimediaImages (Pixabay)