Tanska digisistemministeriö luovâškuát Microsoft pyevtittâsâin taan ive syeinimáánust. Vuáváámijn lii, ete digisistemministeriö pargein vistig peeli sirdâšuveh Windows-kevttimvuáháduvâst Linux-kevttimvuáhádâhân. Siämmást sij jaskeh kevttimist Microsoft Office 365 -toimâttâhohjelm já kevtiškyetih LibreOffice-toimâttâhohjelm. Jis sirdâšem mana pyereest, te ubâ ministeriö jaska Microsoft pyevtittâsâi kevttimist taan ive.
Minister Caroline Stage iävtut meid almoshaldâttuv digisistemstrategia uđâdem. Vuosmuu keerdi strategiast kuávdáš árvun lii digitaallâš jiečânâsvuotâ.
Digitaallâš jiečânâsvuotâ meerhâš tom, ete ovdâmerkkân stuorrâ tiätutekniikfinnoduvâi saajeest kevttee jieš haaldâš tehálijd digitaallijd palvâlusâid já pyevtittâsâid sehe jieijâs tiäđuid. Čuávdusin pyehtih leđe ávus käldeekoodi ohjelmeh tego LibreOffice já Linux. Kevtteeh pyehtih uápásmiđ ávus käldeekoodi ohjelm käldeekoodin, išediđ ohjelm oovdedmist, mutteđ tom jieijâs táárbui mield já meid levâttiđ uđđâ versio iärrásáid.
Tanska ij lah havâstis ohtuu: Schleswig-Holstein uásistaatâ Saksaast áigu sirdâšuđ Windowsist Linuxân já Officest LibreOfficen 30 000 tiäturist. Suijân nubástusân lii eidu digitaallâš jiečânâsvuotâ. Eres-uv sajeh Euroopist láá čaranâm stuorrâ tiätutekniikfinnoduvâi äinivááldán.
Euroopliih muulsâiävtuh kiäsutteh
Sorjolâšvuotâ ovtâstumstaatâlijn teknologiairâttâsâin já eurooplij muulsâiävtui uuccâm láá šoddâm savâstâllâmfáddán Euroopist eromâšávt ton maŋa, ko Donald Trump maacâi Ovtâstum staatâi presidentin. Taat uáinoo ovdâmerkkân European-alternatives.eu-sijđo kuállejeijeemeerijn.
Sijđo, mon ohjelmovdedeijee Constantin Graf vuáđudij ive 2021, čáittá eurooplijd muulsâiävtuid jieškote-uvlágánáid digitaalláid palvâlussáid já pyevtittâssáid. Tágáreh láá eereeb iärrás uuccâmohjelmeh Startpage (Vuáládâhenâmeh) já Ecosia (Saksa), šleđgâpostâohjelmeh Proton Mail (Sveicci) já Tuta Mail (Saksa) sehe kárttáohjelmeh Organic Maps (Eestieennâm) já Mapy.cz (Tšekki).
Sijđo kuállejeijeemereh lijjii lasanâm täsivávt ive 2022 aalgâst (3 042 kuállejeijed) ive 2024 loopâ räi (26 609 kuállejeijed), koskâmiärálávt paijeel 600 kuállejeijed eenâb jyehi mánuppaje. Taan ive uđđâivemáánust, kuás Trump šoodâi presidentin, kuállejeijeeh lijjii-uv aldasáid 200 000. Njuhčâmáánust joba 750 000 olmožid uccii tiäđuid eurooplijn muulsâiävtuin. Tast ovdâskulij kuállejeijeemereh láá kiäppánâm, mutâ vyesimáánust sij lijjii kuittâg vala 209 000. Taan ive peln ohtsis 524 000 kuállejeijed ađai 22,7 prosentid láá Saksaast. Suomâst láá 75 100 kuállejeijed.
Digitaallii jiečânâsvuođâ lasseen suijân eurooplij já ávus käldeekoodi ohjelmij valjiimân pyehtih leđe ovdâmerkkân eettisâšvuotâ já priivaatvuotâ.
Käldeeh:
– Luottamus Piilaakson teknologiajätteihin karisee Euroopassa: Microsoftin tuotteet pois käytöstä Tanskan digiministeriössä (www.kauppalehti.fi)
– From Microsoft to Open Source: How One German State is Rewriting the Rules of Public Sector IT (licenseware.io)
– The quest for European tech alternatives after Trump’s return (www.euractiv.com)
– Plausible: european-alternatives.eu (plausible.io)
Kove: Valtteri Valkeapolku