Uusâ

Almugijkoskâsiih uđđâseh

Almugijkoskâsiih uđđâseh

Lontoost láá šoddâm maijuučiivgah vuosmuu keerdi paijeel 400 ihán

Maijuuh láá maccâm Lontoon. The Ealing Beaver -proojeekt áánsust Lontoost láá šoddâm maijuučiivgah vuosmuu keerdi paijeel 400 ihán. Proojeekt ulmen lii lamaš macâttiđ maijuid vuod urbaanlii...
Almugijkoskâsiih uđđâseh

Māorijn lii uđđâ kunâgâtâr

Kieskâd jáámmám kunâgâs Tūheitia Pōtatau Te Wherowhero VII nuorâmus pärni já áinoo nieidâ, 27-ihásâš Ngā Wai Hono i te Pō, lii väljejum māorij uđđâ...
Almugijkoskâsiih uđđâseh

Maailmhistorjá nubben stuárráámus tiimaant kavnum Botswanast

Botswanalii kuáivuttuvvâst lii kavnum maailmhistorjá nubben stuárráámus ruávistiimaant. Taat esken kavnum ruávistiimaant lii 2492-kaaraatsâš, já tot lii kavnum kuáivuttuvvâst eennâm tavenuorttiiuásist. Árvukeeđgi tubdâmist lii...
Almugijkoskâsiih uđđâseh

Etna lii oppeet rusomin – kirdemjotolâh Catania kirdemkiedist koskâlduttum

Nuorttâ-Sisilia tevdui koovjâin majebaargâ, tastko Euroop stuárráámus aktiivlâš tullâvääri Etna rusoi suullân käävci kilomeetterid ollâ kovjâpoolvâ Sisilia oolâ. Kovjâ laavdâi pirrâ Etna kuávlu, meiddei...
Almugijkoskâsiih uđđâseh

Beryl-hirmosstormâ lii stäjidâm Karibia – aainâs-uv vittâ ulmuu láá jáámmám

Beryl-nommâsâš hirmosstormâ huurgij Karibiameerâ čoođâ algâohhoost. Tot tovâttij moive maaŋgâin suolluin. Grenadast, Saint Vincent já Grenadiinest sehe Venezuelast vittâ ulmuu láá jáámmám hirmosstoormâ keežild....
Almugijkoskâsiih uđđâseh

Kreika meccipyelimeh láá viijmâg rávhudâm

Iŋádâhtuulah láá väividâm Kreika sehe nannaam peln já suolluin. Ovdâmerkkân Kreika uáivikaavpug Ateena pirrâ cokkânii maaŋgah pyelimeh moonnâm oholoopâ. Maaŋgah tááluh já autoh puollii,...
Almugijkoskâsiih uđđâseh

Egypt iärvádâs saatij čovdâšuđ – Niilist kavnui syeri, mii lâi ovdil čiähusist

Ohtâ historjá stuárráámuin iärvádâsâin lii tot, ete maht egyptliih luhostuvvii huksiđ jietânâspyramidijd ađai faaraoi haavdijd. Giza pyramideh huksejuvvojii 4 000 ihheed tassaaš, já toid...
Almugijkoskâsiih uđđâseh

Pompejist lii kavnum juhlesali, mii lii tievâ seinitaaiđâtuojijn

Pompeji kaavpug pasâttâsâin lii kavnum juhlesali. Sali lii tievâ seinitaaiđâtuojijn ađai freskoin, moh kovvejeh Troija suáđi. Pompeji lâi roomalâš kaavpug, mii ive 179 paasij laava...
Almugijkoskâsiih uđđâseh

Maailm puárásumos viini kavnui Espanjast

Espanjast kavnui suullân 2 000 ive puáris viini. Ive 2019 antiikáigásii hävdikámárist Carmona kaavpugist kavnui laasâst rahtum urná, mii siskeldij viiđâ litter verd viini....
Almugijkoskâsiih uđđâseh

Namibia komettij laavâ, mii kieldij seksuaallijd koskâvuođâid almai kooskâst

Namibia alemus riehti lii komettâm laavâ, mii kieldij seksuaallijd koskâvuođâid almai kooskâst. Laavâ madduuh lijjii kolonialismääigist. Laavâst luvâttâllojii "sodomia" já "epiluánduliih seksuaalliih tooimah" rikosin. Ive...

Lontoost láá šoddâm maijuučiivgah vuosmuu keerdi paijeel 400 ihán

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Maijuuh láá maccâm Lontoon. The Ealing Beaver -proojeekt áánsust Lontoost láá šoddâm maijuučiivgah vuosmuu keerdi paijeel 400 ihán. Proojeekt ulmen lii lamaš macâttiđ maijuid vuod urbaanlii...

Māorijn lii uđđâ kunâgâtâr

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Kieskâd jáámmám kunâgâs Tūheitia Pōtatau Te Wherowhero VII nuorâmus pärni já áinoo nieidâ, 27-ihásâš Ngā Wai Hono i te Pō, lii väljejum māorij uđđâ...

Maailmhistorjá nubben stuárráámus tiimaant kavnum Botswanast

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Botswanalii kuáivuttuvvâst lii kavnum maailmhistorjá nubben stuárráámus ruávistiimaant. Taat esken kavnum ruávistiimaant lii 2492-kaaraatsâš, já tot lii kavnum kuáivuttuvvâst eennâm tavenuorttiiuásist. Árvukeeđgi tubdâmist lii...

Etna lii oppeet rusomin – kirdemjotolâh Catania kirdemkiedist koskâlduttum

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Nuorttâ-Sisilia tevdui koovjâin majebaargâ, tastko Euroop stuárráámus aktiivlâš tullâvääri Etna rusoi suullân käävci kilomeetterid ollâ kovjâpoolvâ Sisilia oolâ. Kovjâ laavdâi pirrâ Etna kuávlu, meiddei...

Beryl-hirmosstormâ lii stäjidâm Karibia – aainâs-uv vittâ ulmuu láá jáámmám

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Beryl-nommâsâš hirmosstormâ huurgij Karibiameerâ čoođâ algâohhoost. Tot tovâttij moive maaŋgâin suolluin. Grenadast, Saint Vincent já Grenadiinest sehe Venezuelast vittâ ulmuu láá jáámmám hirmosstoormâ keežild....

Kreika meccipyelimeh láá viijmâg rávhudâm

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Iŋádâhtuulah láá väividâm Kreika sehe nannaam peln já suolluin. Ovdâmerkkân Kreika uáivikaavpug Ateena pirrâ cokkânii maaŋgah pyelimeh moonnâm oholoopâ. Maaŋgah tááluh já autoh puollii,...

Egypt iärvádâs saatij čovdâšuđ – Niilist kavnui syeri, mii lâi ovdil čiähusist

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Ohtâ historjá stuárráámuin iärvádâsâin lii tot, ete maht egyptliih luhostuvvii huksiđ jietânâspyramidijd ađai faaraoi haavdijd. Giza pyramideh huksejuvvojii 4 000 ihheed tassaaš, já toid...

Pompejist lii kavnum juhlesali, mii lii tievâ seinitaaiđâtuojijn

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Pompeji kaavpug pasâttâsâin lii kavnum juhlesali. Sali lii tievâ seinitaaiđâtuojijn ađai freskoin, moh kovvejeh Troija suáđi. Pompeji lâi roomalâš kaavpug, mii ive 179 paasij laava...

Maailm puárásumos viini kavnui Espanjast

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Espanjast kavnui suullân 2 000 ive puáris viini. Ive 2019 antiikáigásii hävdikámárist Carmona kaavpugist kavnui laasâst rahtum urná, mii siskeldij viiđâ litter verd viini....

Namibia komettij laavâ, mii kieldij seksuaallijd koskâvuođâid almai kooskâst

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Namibia alemus riehti lii komettâm laavâ, mii kieldij seksuaallijd koskâvuođâid almai kooskâst. Laavâ madduuh lijjii kolonialismääigist. Laavâst luvâttâllojii "sodomia" já "epiluánduliih seksuaalliih tooimah" rikosin. Ive...

Vuáládâhenâmijn Ede kaavpugist kirkko lii kiddejum suámsurkivse keežild

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Vuáládâhenâmijn Edest De Sionkerk -kirkko lii kiddejum maaŋgâ ookon viärráás suámsurkivse keežild. Kirho väldidâm keđgineđeh láá suámsurkivse tyehin, čáálá Omroep Gelderland -lostâ. Puoh De...

Kolumbia kiäldá vuáksátaištâlmijd

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Vuáksátaištâlmeh kiäldojeh Kolumbiast. Kolumbia parlament jienâstij majebaargâ 28.5.2024 uđđâ lahâiävtuttâs peeleest, mii kiäldá vuáksátaištâlmijd kuulmâ ive siste. Maaŋgâid ihečuođijd puáris ärbivyehi šadda toin naalijn...

Napoli eennâmvuálááš ”supertullâvääri” lii oppeet koccám

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Italia Napolist eennâmvuálááš tullâvääri Campi Flegrei tovâttij eennâmtuárgástâs vuossaargâ, vyesimáánu 20. peeivi. Ton intensiteet lâi 4,4 Richter ciäkkáduv mield. Taat lâi korrâsumos eennâmtuárgástâs kaavpugist...

EU arktisâš foorum já algâaalmugij dialog tuállojii Brysselist 14.–15.5.

Almugijkoskâsiih uđđâseh
EU arktisâš foorum já algâaalmugij dialog uárnejuvvojii Brysselist vyesimáánu 14.–15. peeivi. Vuossâmuu tove tábáhtuumeest lâi mieldi meid nuorâi dialog. EU arktisâš foorum lii tábáhtume,...

Alaska aalmugovdâsteijeeh nanodeh Alaska algâaalmugkielârääđi uđđâ noomáin sehe eenâb kielâigijn já stivrâjesânijgijn

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Alaska ovdâsteijeiviste tuhhiittij moonnâm ive algâaalmugkieláid kyeskee lahâiävtuttâs. Ohtsis 37 aalmugovdâsteijed torjuu lahâiävtuttâs, já tuše ohtâ jienâstij ton vuástá. Taan ive lahâiävtuttâsân láá kuittâg...

Moulin Rouge millosuájáh koččii enâmân Pariisist

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Pariisist leijee Moulin Rouge -kabareeklubi pegâlmâs pieggâmilo suájáh láá koččâm enâmân. Pärtti tábáhtui kyevti já kuulmâ ääigi kooskâst cuáŋuimáánu 24. já 25. peeivij koskâsii...

Mount Everest vieltih láá tievâ kuáros happiputtâlijn, hilgum teltain, liitijn já ulmui pooškâin

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Várádâhkuárŋoo Tenzi Sherpa kuvvij videon Mount Everest nyeskivuođâ. Sun iätá, et sun lii tuálvum tobbeen meddâl luonijd suullân 200 kiillud. – Jis tun jieh haalijd...

Kööbenhamânist puolij pörssitáálu

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Tanska uáivikaavpugist Kööbenhamânist puolij pörssitáálu majebaargâ. Pyelimist tuušâi peeli rakânâsâst ollásávt. Časkâdempargoh pištii maŋgâ tijme. Piäluštâslágádâs muštâlij, ete časkâdem lâi uáli jo vaigâd eereeb...

Euroop olmoošvuoigâdvuotâtuámustovli: haldâttâsâi vááijuvlâš toimâ šoŋŋâdâhnubástus vuástá rikko olmoošvuoigâdvuođâid

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Euroop olmoošvuoigâdvuotâtuámustoovli mield haldâttâsâi vááijuvlâš toimâ šoŋŋâdâhnubástus vuástá rikko motomijd olmoošvuoigâdvuođâid. Nuuvt meridij tuámustovli majebaargâ 9.4.2024. Taat lâi vuossâmuš kerdi, ko almugijkoskâsâš tuámustovli lii...

Kanada áigu faallâđ nuuvtá estim nisonáid

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Kanada haldâttâs áigu faallâđ nuuvtá äpittesvuođâ estim eennâm puoh suhâjuátkimahasáid nisonáid. Ääšist muštâlij Kanada išeuáiviminister Chrystia Freeland. Estimpillerij hadde lii Kanadast suullân 205 eurod ivveest....

Francis Scott Key -šalde lii koččâm meerân Baltimorest

Almugijkoskâsiih uđđâseh
2,6 kilomeetter kuhes Francis Scott Key -šalde koočâi meerân 26.3.2024 Ovtâstum staatâi Baltimorest. Lastâtamppâ suojâi šalde coggâstuálpun, mon keežild šalde koočâi. Šalde lâi lamaš kiävtust...

Unicef: maailmvijđosâš párnái jamâlâšvuotâ ij lah kuássin lamaš näävt vyeligâš

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Ovdil viiđâd šoddâmpeeivis jáámmám párnái meeri ij lah kuássin lamaš näävt vyeligâš maailmist, muštâluvvoo Unicef ive 2022 raportist. Ive 2022 liijká jammii 4,9 miljovn...

Ranska lii čáállám vuoigâdvuođâ abortân vuáđulahâsis vuosmužžân enâmin maailmist

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Ranska lii čáállám vuáđulahâsis vuoigâdvuođâ abortân vuossâmužžân enâmin maailmist. Parlament vyeli- já pajelonnjâ jienâstii vuossaargâ 4.3.2024 aaboortvuoigâdvuođâ kieđâvuššee lahâiävtuttâs peeleest jienáin 780–72. Abortist lii viijđes toorjâ...

Euroop parlament lii tuhhiittâm vyeijimkorttâdirektiiv

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Europarlamentarikkár Sirpa Pietikäinen tieđeet, et Euroop parlament lii tuhhiittâm vyeijimkorttâdirektiiv, mon ulmen lii finniđ oovtnálásijd njuolgâdusâid vyeijimkoortâ mieđeetmân já tuubdâstmân ubâ EU:st, tastko jeessânenâmijn...

Uŋgar president lii vuáláčáállám Ruotâ NATO-jeessânvuođâ ucâmuš

Almugijkoskâsiih uđđâseh
Uŋgar uđđâ president Tamas Sulyok čaalij majebaargâ vuálá Ruotâ NATO-jeessânvuođâ ucâmuš ratifisistem, tieđettij presidentkanslia majebaargâ. Sulyok čaalij ucâmuš vuálá jieijâs vuossâmuu pargopeeivi. Uŋgar lii majemuš...