Almugijkoskâsiih uđđâseh

Tanska áigu luoppâđ ”vaanhimtohálâšvuođâ” iskosijn ruánááeennâmlijn perruin

Tanska haldâttâs lii almottâm, ete tot áigu luoppâđ kištâlemvuálásij "vaanhimtohálâšvuođâ" iskosij kevttimist tagarijn Tanskaast ässee ulmuin, kiäin lii ruánááeennâmlâš tuávááš. Taah psykologisiih iskoseh läävejeh...

Argentiina kuáđá Maailm tiervâsvuotâornijdume WHO

Argentiina president Javier Milei almottij kuovâmáánu 5. peeivi, ete Argentiina áigu kyeđđiđ Maailm tiervâsvuotâornijdume WHO. Almottâs poođij kyehti oho ton maŋa ko Ovtâstum staatâi...

Zimbabwe lii kiäldám jäämmimráŋgáštâs

Zimbabwe president Emmerson Mnangagwa lii tuhhiittâm lahânubástus jäämmimráŋgáštâs kieldimist. Nubástusân lâi parlament toorjâ. Uđđâ laavâ mield jäämmimráŋgáštâs lii kieldum Zimbabwest, mut ton macâttem riehtivuáhádâhân...

Milanost lii puáttám vuáimán uđđâ porgottâllâmkiäldu

Italia kaavpug Milanost poođij vuáimán porgottâllâmkiäldu 1.1.2025, mii kuáská masa puoh kaavpug almoláid soojijd. Kaavpugstivrâ tuhhiittij jo ive 2020 asâttâs, mon mield porgottâllâm kieldui...

Luosâ lii maccâm Klamath-juuvâ kierrui Ovtâstum staatâin ihečyeđe maŋa

Luosânäälih kiäppánškuottii kuuloold Klamath-juuvâst já ton syerijuuvâin Ovtâstum staatâi viestârriddoost 1910–1920-lovoin. Luosâi lappum oinuuškuođij jo tállân ton maŋa ko juuhân lâi huksejum vuossâmuš puáđu....

Nigel Richards vuoitij espanjakielâlijd Scrabble-kištoid, veikkâ ij määti kielâ

Skammâmáánust paijeel 150 olmožid 20 enâmist kištottâllii espanjakielâlijn Scrabble-maailmmiäštárkištoin Granada kuávlust. Vyeittee lâi Nigel Richards. Sun lii uđđâseelandlâš almai, kote áásá Malesiast. Eromâš mielâkiddiivâžžân...

Namibia finnee vuosmuu tove nissoonpresident

Netumbo Nandi-Ndaitwah lii vuáittám Namibia presidentvaaljâid. Sun lii 72-ihásâš politikkár, kote vuoitij 57 prosentid jienâin, nuuvt et nubbe jienâstemkerdi ij tarbâšum. Sun tuáimá tääl...

Taažâ Stuorrâtigge áánu sämmilijn addâgâs

Taažâ Stuorrâtigge lii áánnum sämmilijn addâgâs assimilaatiopolitiikis. Majebaargâ 12.11.2024 Stuorrâtigge kieđâvušâi tuotâvuođâ- já sovâdâttâmkomissio raapoort, mast puátá oovdân, maht Taažâ lii kohtâlâm sämmilijd já...

Fuji-väärist lii muáttám taan ive eskin skammâmáánust

Fuji-väärist Japanist lii taan täälvi muáttám vuossâmuu keerdi eskin skammâmáánust. Brittilii almosradiofinnoduv BBC mield Jaapaan áimutiettuu lágádâs Shizuoka toimâmčyegis uáinistij muottuu Fuji-vääri čohheest skammâmáánu...

COP16-luándučuákkim lii nuuhâm – pyereh uđđâseh algâaalmugáid

Ovtâstum aalmugij COP16-luándučuákkim Kolumbia Calist nuuvâi moonnâm lávurduv. Čuákkim piištij kyehti oho já toos uásálistii ohtsis 20 000 olmožid 196 enâmist. Čuákkim teeman lâi Ráávhu...

Tanska áigu luoppâđ ”vaanhimtohálâšvuođâ” iskosijn ruánááeennâmlijn perruin

Tanska haldâttâs lii almottâm, ete tot áigu luoppâđ kištâlemvuálásij "vaanhimtohálâšvuođâ" iskosij kevttimist tagarijn Tanskaast ässee ulmuin, kiäin lii ruánááeennâmlâš tuávááš. Taah psykologisiih iskoseh läävejeh...

Argentiina kuáđá Maailm tiervâsvuotâornijdume WHO

Argentiina president Javier Milei almottij kuovâmáánu 5. peeivi, ete Argentiina áigu kyeđđiđ Maailm tiervâsvuotâornijdume WHO. Almottâs poođij kyehti oho ton maŋa ko Ovtâstum staatâi...

Zimbabwe lii kiäldám jäämmimráŋgáštâs

Zimbabwe president Emmerson Mnangagwa lii tuhhiittâm lahânubástus jäämmimráŋgáštâs kieldimist. Nubástusân lâi parlament toorjâ. Uđđâ laavâ mield jäämmimráŋgáštâs lii kieldum Zimbabwest, mut ton macâttem riehtivuáhádâhân...

Milanost lii puáttám vuáimán uđđâ porgottâllâmkiäldu

Italia kaavpug Milanost poođij vuáimán porgottâllâmkiäldu 1.1.2025, mii kuáská masa puoh kaavpug almoláid soojijd. Kaavpugstivrâ tuhhiittij jo ive 2020 asâttâs, mon mield porgottâllâm kieldui...

Luosâ lii maccâm Klamath-juuvâ kierrui Ovtâstum staatâin ihečyeđe maŋa

Luosânäälih kiäppánškuottii kuuloold Klamath-juuvâst já ton syerijuuvâin Ovtâstum staatâi viestârriddoost 1910–1920-lovoin. Luosâi lappum oinuuškuođij jo tállân ton maŋa ko juuhân lâi huksejum vuossâmuš puáđu....

Nigel Richards vuoitij espanjakielâlijd Scrabble-kištoid, veikkâ ij määti kielâ

Skammâmáánust paijeel 150 olmožid 20 enâmist kištottâllii espanjakielâlijn Scrabble-maailmmiäštárkištoin Granada kuávlust. Vyeittee lâi Nigel Richards. Sun lii uđđâseelandlâš almai, kote áásá Malesiast. Eromâš mielâkiddiivâžžân...

Namibia finnee vuosmuu tove nissoonpresident

Netumbo Nandi-Ndaitwah lii vuáittám Namibia presidentvaaljâid. Sun lii 72-ihásâš politikkár, kote vuoitij 57 prosentid jienâin, nuuvt et nubbe jienâstemkerdi ij tarbâšum. Sun tuáimá tääl...

Taažâ Stuorrâtigge áánu sämmilijn addâgâs

Taažâ Stuorrâtigge lii áánnum sämmilijn addâgâs assimilaatiopolitiikis. Majebaargâ 12.11.2024 Stuorrâtigge kieđâvušâi tuotâvuođâ- já sovâdâttâmkomissio raapoort, mast puátá oovdân, maht Taažâ lii kohtâlâm sämmilijd já...

Fuji-väärist lii muáttám taan ive eskin skammâmáánust

Fuji-väärist Japanist lii taan täälvi muáttám vuossâmuu keerdi eskin skammâmáánust. Brittilii almosradiofinnoduv BBC mield Jaapaan áimutiettuu lágádâs Shizuoka toimâmčyegis uáinistij muottuu Fuji-vääri čohheest skammâmáánu...

COP16-luándučuákkim lii nuuhâm – pyereh uđđâseh algâaalmugáid

Ovtâstum aalmugij COP16-luándučuákkim Kolumbia Calist nuuvâi moonnâm lávurduv. Čuákkim piištij kyehti oho já toos uásálistii ohtsis 20 000 olmožid 196 enâmist. Čuákkim teeman lâi Ráávhu...

Donald Trump lii väljejum Ovtâstum staatâi 47. presidentin

Oovdiš president Donald Trump lii väljejum Ovtâstum staatâi 47. presidentin. Presidentvaaljâin sun vuoitij demokraatpiäláduv iävtukkâs, väripresident Kamala Harris. Trump vuáittu meerhâš tom, et sun...

Romania kiäldá čevđiellei kärdidem

Romania majemuuh čevđiellei käärdih kiddejuvvojeh ive 2027 aalgâst, kuás čevđiellei kärdidemkiäldu puátá vuáimán. Romania parlament jienâstij 22.10. miiŋkij já chinchillai kärdidemkiäldu peeleest jienâiguin 217–6. Tot...

Tubdâmettum Chopin valssâ lii kavnum New Yorkist

Morgan-museo nurâlduvâin New Yorkist lii kavnum ovdil tubdâmettum valssânuotâstâs puolalâš nyettejeijee Frédéric Chopinist (1810–1849). Ääšist muštâl The New York Times -aavis. Taat lii vuossâmuš...

Juná lii vierrâm kiskoi alne Taažâst: ohtâ lii jáámmám já neeljis láá ruásnulum

Taažâst lii tábáhtum junápärtti, mast junávyeijee lii jáámmám. Neeljis láá tolvum pyecceiviäsun. Ohtâ sist lii karttâm vuosâišán. Poolis ij vyerdi, et lase ulmuuh jámáččii...

Egypt lii malariarijjâ eennâm čyeđe ive rooččâm maŋa

Egypt lii virgálávt malariarijjâ eennâm. Tot lii kulmâ ive maŋaluvâi pastam tuođâštiđ, et enâmist iä lah innig kavnum malariačuoškâi tovâttem tavdâtábáhtusah, nannee maailm tiervâsvuotâorganisaatio...

Amazon juuvah láá tääl eromâš koškáseh

Amazon kuávlust Brasiliast lii tääl eromâš koškes. Amazon juuvâi čäsuáivih láá maaŋgâi soojij vuálánâm eenâb ko toh láá lamaš kuássin ovdil kuávlu 122 ive...

Peru Nazcast láá kavnum 303 uđđâ geoglyfid tahojiermi iššijn

Arkeologeh láá kavnâm 303 uđđâ geoglyfid Nazca linjái aldasijn Perust. Nazca linjáh láá 2 000 ihheed puáris arkeologlâš saje, mii lii lamaš ohtâ UNESCO...

Haag kaavpug kiäldá fossiilmáinusijd

Haag kaavpug Vuáládâhenâmijn lii maailm vuossâmuš kaavpug, mii kiäldá fossiilmáinusijd. Ive 2025 aalgâst kaavpugist ij uážu innig máinuđ šoŋŋâdâhân háitulijd fossiillijd puáldámušâid tâi ovdâmerkkân...

Lontoost láá šoddâm maijuučiivgah vuosmuu keerdi paijeel 400 ihán

Maijuuh láá maccâm Lontoon. The Ealing Beaver -proojeekt áánsust Lontoost láá šoddâm maijuučiivgah vuosmuu keerdi paijeel 400 ihán. Proojeekt ulmen lii lamaš macâttiđ maijuid vuod urbaanlii...

Māorijn lii uđđâ kunâgâtâr

Kieskâd jáámmám kunâgâs Tūheitia Pōtatau Te Wherowhero VII nuorâmus pärni já áinoo nieidâ, 27-ihásâš Ngā Wai Hono i te Pō, lii väljejum māorij uđđâ...

Maailmhistorjá nubben stuárráámus tiimaant kavnum Botswanast

Botswanalii kuáivuttuvvâst lii kavnum maailmhistorjá nubben stuárráámus ruávistiimaant. Taat esken kavnum ruávistiimaant lii 2492-kaaraatsâš, já tot lii kavnum kuáivuttuvvâst eennâm tavenuorttiiuásist. Árvukeeđgi tubdâmist lii...

Etna lii oppeet rusomin – kirdemjotolâh Catania kirdemkiedist koskâlduttum

Nuorttâ-Sisilia tevdui koovjâin majebaargâ, tastko Euroop stuárráámus aktiivlâš tullâvääri Etna rusoi suullân käävci kilomeetterid ollâ kovjâpoolvâ Sisilia oolâ. Kovjâ laavdâi pirrâ Etna kuávlu, meiddei...

Beryl-hirmosstormâ lii stäjidâm Karibia – aainâs-uv vittâ ulmuu láá jáámmám

Beryl-nommâsâš hirmosstormâ huurgij Karibiameerâ čoođâ algâohhoost. Tot tovâttij moive maaŋgâin suolluin. Grenadast, Saint Vincent já Grenadiinest sehe Venezuelast vittâ ulmuu láá jáámmám hirmosstoormâ keežild....

Kreika meccipyelimeh láá viijmâg rávhudâm

Iŋádâhtuulah láá väividâm Kreika sehe nannaam peln já suolluin. Ovdâmerkkân Kreika uáivikaavpug Ateena pirrâ cokkânii maaŋgah pyelimeh moonnâm oholoopâ. Maaŋgah tááluh já autoh puollii,...

Egypt iärvádâs saatij čovdâšuđ – Niilist kavnui syeri, mii lâi ovdil čiähusist

Ohtâ historjá stuárráámuin iärvádâsâin lii tot, ete maht egyptliih luhostuvvii huksiđ jietânâspyramidijd ađai faaraoi haavdijd. Giza pyramideh huksejuvvojii 4 000 ihheed tassaaš, já toid...